Μορφές «επαναστατικότητας» των σημερινών εφήβων

...με αφορμή τα αυξανόμενα περιστατικά που έρχονται στο γραφείο μου με γονείς και εφήβους που θέτουν το ζήτημα της σεξουαλικότητας με νέους όρους... 

Οι έφηβοι σε κάθε γενιά ωθούνται, από την ανάγκη και την επιθυμία της ενηλικίωσης, σε μια προσπάθεια αμφισβήτησης των ορίων της οικογένειας και της κοινωνίας τους. Τα όρια συνεπάγονται όλο το ιδεολογικό φάσμα της κουλτούρας των συστημάτων που ανήκουν κι όχι μόνο τους κανονιστικούς όρους συμπεριφοράς. Αναφέρονται δηλαδή σε αρχές, αξίες και ρόλους οι οποίοι υφαίνουν τους υπαρξιακούς σκοπούς και τα επιμέρους νοήματα με τα οποία οι νέοι θα συνδέσουν τις ζωές τους.

Η σημαντικότητα αυτών των ορίων για την ύπαρξή τους είναι, επομένως, αυτή που κάνει τους έφηβους να τα αμφισβητούν και να «δοκιμάζουν» την ανθεκτικότητά τους, ώστε να είναι σίγουροι για το «μοντέλο» ύπαρξης και συνύπαρξης που τους προτείνουν. Έτσι κάθε γενιά, ασυνείδητα, καταγγέλλει αυτό που επιθυμεί να διαφοροποιήσει -και ίσως αυτό που η προηγούμενη δεν κατόρθωσε να εξελίξει:

 

Η καταγγελία του «παραδοσιακού βίου»

Η επαναστατικότητα κάθε γενιάς, ανάλογα των κοινωνικών ορίων, συγκλίνει σε διαφορετικά ζητήματα. Παραδείγματος χάρη η δική μου γενιά επιχείρησε να διασπάσει τα όρια της παραδοσιακότητας των σχέσεων, αμφισβήτησε με ορμή τις κοινωνικές συμβάσεις και επιχείρησε την ανατροπή των θεσμικών ορίων που τις συνόδευε. Στην προσπάθεια παραβίασης των ορίων, όπως συμβαίνει συνήθως, αρκετοί νέοι αμφισβήτησαν γόνιμα την παραδοσιακή κουλτούρα και επιχείρησαν να ανοίξουν τον δρόμο σε ένα νέο μοτίβο νοηματοδότησης της ζωής. Ωστόσο υπήρξαν και αρκετοί που συνέδεσαν την παραβίαση με την παράβαση και είτε εντάχθηκαν στους κόλπους εκείνων που επιχείρησαν την ψευδοαυτονόμηση μέσω των ναρκωτικών, είτε εγκλωβίστηκαν σε ένα παράδοξο σχήμα όπου φαινομενικά ζούσαν ως νεωτεριστές, αλλά επί της ουσίας περικλείανε μέσα τους πολύ έντονα την παράδοση.

 

Η καταγγελία του «φαίνεσθαι»

Η επόμενη γενιά προσπάθησε να μεταβάλλει τα όρια πειραματιζόμενοι με το σώμα και την εμφάνιση. Κυριαρχούν τα τατουάζ, τα οποία γίνονται μόδα, οι παρεμβάσεις στο μαλλί, τα σκουλαρίκια σε όλο το σώμα και τα εκκεντρικά ντυσίματα. Ο στόχος της ήταν να καταγγείλει την κουλτούρα του «φαίνεσθαι» που είχε υιοθετήσει η κοινωνία του life style, μια κοινωνία που βάδιζε ολοταχώς πίσω από το άρμα της κατανάλωσης. Ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις η ίδια η διαφορετικότητά τους στηριζόταν επίσης στην κατανάλωση και μάλιστα με τα χρήματα των γονιών τους. Ήταν η γενιά που ανατράφηκε με γνώμονα τα δικαιώματα κι όχι τις υποχρεώσεις με αποτέλεσμα η δική τους καταγγελία πολύ γρήγορα να αφομοιωθεί από το κυρίαρχο ιδεολογικό σύστημα. Ήταν μια γενιά που η δική της «επανάσταση» δεν έκανε μεγάλο κρότο.

 

Η καταγγελία της «ανελευθερίας»

Η τωρινή γενιά εφήβων πειραματίζεται έντονα με την σεξουαλικότητα, έχει δηλαδή την τάση να δημιουργεί διαφορετικού τύπου σεξουαλικές σχέσεις. Το σεξ με το ίδιο φύλο, οι τριγωνικές σχέσεις, το ομαδικό σεξ, το σεξ μεταξύ φίλων (φίλοι με πλεονεκτήματα) είναι μερικές από τις νέες μορφές σεξουαλικότητας με τις οποίες πειραματίζονται οι σημερινοί έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες. Στην ουσία η σημερινή γενιά καταγγέλλει τις τυπικές κι ανούσιες συντροφικές σχέσεις της παιδοκεντρικής οικογένειας κι αναζητά ένα νέο πλαίσιο να στεγάσει την έκφραση της ερωτικής επιθυμίας, η οποία προφανώς δεν συνδέεται μόνο με το σεξ, αλλά με την ίδια την νοηματοδότηση της ζωής.

Οι γονείς τους είναι τα φροντισμένα παιδιά των προηγούμενων δεκαετιών, οι οποίοι δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα συμπαγές και παράλληλα ευέλικτο σύστημα σχέσεων. Είναι οι γονείς που δεν κατάφεραν να νοηματοδοτήσουν την συντροφική τους σχέση, η οποία κατέρρευσε με ποικίλους τρόπους, διαζύγια, τυπικές σχέσεις, άλυτες και συνεχώς αυξανόμενες εντάσεις και συγκρούσεις, κ.ο.κ.

Η σημερινή γενιά είναι τα παιδιά που σηκώνουν στις πλάτες τους το βάρος όχι μόνο των συμβατικών σχέσεων των γονιών τους, αλλά και την έλλειψη προοπτικής μιας κοινωνίας που βουλιάζει από κρίση σε κρίση δίχως να μαθαίνει και να τροποποιεί την στάση της.

Η σεξουαλικότητα ως πηγαία έκφραση της ζωής γίνεται στα χέρια τους το μέσο να καταγγείλουν την συρρίκνωση της επιθυμίας της προηγούμενης γενιάς, η οποία την έδεσε πίσω από την ευδαιμονία της κατανάλωσης και το μέσο να βρουν νέες πιο ουσιαστικές μορφές συμβίωσης.

Ωστόσο, όπως συμβαίνει σε κάθε γενιά αρκετοί νέοι όντως αναζητούν πιο πηγαίες μορφές συνύπαρξης και νιώθουν αρκούντως πιο απελευθερωμένοι, όμως οι περισσότεροι εγκλωβίζονται στην ανάγκη των νέων πειραματισμών και κινούνται σε μια διαρκή, αλλά άγονη, αναζήτηση ταυτότητας με αποτέλεσμα να βιώνουν ένα αίσθημα ασάφειας και να καθυστερεί η ουσιαστική ενηλικίωσή τους.