Υπάρχει επάρκεια συναισθημάτων και πόσο κοστίζει το χριστουγεννιάτικο κλίμα;

Εκεί στα μέσα της δεκαετίας του 1990 τα ιδιωτικά κυρίως μέσα μαζικής επικοινωνίας άρχισαν να μεταδίδουν ζωντανά ρεπορτάζ από τις αγορές, όπως η Βαρβάκειος στην Αθήνα, και να χρησιμοποιούν φράσεις κλισέ πλέον, όπως «επάρκεια προϊόντων» και «ακριβότερο φέτος το τραπέζι των Χριστουγέννων». Είκοσι και πλέον χρόνια μετά οι νεοέλληνες πιστέψαμε πραγματικά πως το Χριστουγεννιάτικο κλίμα αποτιμάτε στην δυνατότητά μας να καταναλώνουμε προϊόντα και υπηρεσίες. Άσε δε που κανείς δεν νοιάζεται πλέον που και πως παράγονται αυτά τα προϊόντα, αν δηλαδή τουλάχιστον πίσω από την αγορά τους κρύβεται μια ελληνική παραγωγική επιχείρηση ή καταναλώνουμε … κινέζικα. Έτσι σαν … Κινέζοι δραπετεύουμε και από ότι συμβολικό μπορεί να έχουν τούτες οι γιορτές.

Αυτά τα γράφω σε ένα καφέ στην πόλη των Φαρσάλων, ξαφνικά δίπλα μου έρχεται μια παρέα αντρών όπου το θέμα τους είναι το χριστουγεννιάτικο μενού: αγριογούρουνο (προφανώς κυνηγημένο από τον ίδιο) και μπριζολάρες (σύμφωνα με την έκφρασή του). Δεν έχουμε τύχη σκέφτηκα, έχει εγκαθιδρυθεί τόσο πολύ μέσα μας πως αυτό είναι το νόημα των Χριστουγέννων.

Θυμήθηκα τα λόγια του  Μάνου Χατζηδάκη, ο οποίος στις 24 Δεκεμβρίου του μακρινού 1978 έλεγε «Ο μύθος των Χριστουγέννων κρατιέται με τη βία απ’ τα παράθυρα και από τις πόρτες, κρεμασμένος σε πανύψηλα κι αφιλόξενα σύγχρονα σκυθρωπά κτίρια. Τον συντηρούν οι δραστηριότητες της αγοράς, τα συμφέροντα των εμπόρων, οι ανελεύθερες κυβερνήσεις —πλην ανατολικών— και οι ακόμη πιο ανελεύθερες θρησκευτικές οργανώσεις, τέλος, οι αστοί και οι εργατικοί, πρόσφατοι μετανάστες στην αστική τάξη, που κατ’ ουσίαν κυβερνάν τον κόσμο μας, και που επιθυμούν θρησκευτικές αιτιολογίες και παραδόσεις για διασκέδαση, απόλαυση κι αμεριμνησία. Ούτε για τα παιδιά δεν έμειναν τα σύμβολα ανέγγιχτα. Κι αυτά ακόμη προσπαθούν να ονειρεύονται μέσα από τις εφιαλτικές ειδικές εκπομπές της τηλεόρασης, κι από ένα σπίτι που τις μέρες αυτές δεν έχει να προσθέσει κανένα αληθινό αγαθό, ούτε υποδομή για μια γενναία ονειροπόληση — ονειροπόληση ενός κόσμου ιδανικού, που να τον κυβερνάει ο Χριστός και οι Άγιοι του, με αρχηγό τον Αϊ-Βασίλη. Ιδιαίτερα στον τόπο μας, τα Χριστούγεννα γίνανε μέρες συναλλαγής και αυτοϊκανοποίησης. Ευκαιρία για μια ευρωπαϊκή παράσταση. Αν είχαμε και λίγο περισσότερο χιόνι, ώ τότες τα πράγματα θάσαν καλύτερα».

Και η παρέα δίπλα μου συνεχίζει την κουβέντα της «η κατανάλωση φέρνει το κέρδος» η σοφή ρήση ενός γνωστού του εμπόρου που έκοβε το μυαλό του».

…Να κι ένα παιδί που μπήκε μέσα να πει τα κάλαντα!

Ένα παιδί μόνο του, αναρωτήθηκα, τι νόημα έχει, γνωστή η απάντηση (και μεταξύ μας όχι τόσο περίεργη) το χαρτζιλίκι. Αλλά μόνο του!!!!! Άσε που είπε μισή στροφή μόνο κι αυτή απευθυνόμενος στην κοπέλα που φτιάχνει τους καφέδες, δεν πήρε τίποτα, δεν του έδωσε κανείς σημασία και έφυγε μάλλον κατηφής.

Πόσο κοστίζει η χαρά; Πόσα θα δίνατε για την αγάπη;

Πες μου που πουλάν καρδιές, τραγούδαγε ο αείμνηστος Μητροπάνος, τα περασμένα χρόνια, θέλοντας να δηλώσει τον καημό και την αναγκαιότητα της αγάπης, μα κυρίως πως αυτή δεν αγοράζετε, παρά μόνο δημιουργείτε μέσα στις καρδιές μας. Όπως και η χαρά, το νοιάξιμο και το μοίρασμα όλων των συναισθημάτων.

Και συνεχίζει ο Μάνος, «Η γέννηση του Χριστού παραμένει πια μια επέτειος άγονη και χωρίς αίσθημα. Και η Αθήνα μας, σαν καπνιστό τσουκάλι οινομαγειρείου χωρίς φωτιά και θέρμανση, ζει την αγιότητα των ημερών σκυθρωπά, άχαρα και κουρασμένα. Οι δρόμοι σκοτεινοί, για οικονομία, βέβαια, ηλεκτρισμού, αλλά φαντάζουν απείρως σκοτεινότεροι έτσι καθώς περιέχουν ολοένα και περισσότερο αναίδεια, αναπηρία και ανανδρία.

Η δυστυχία ολοφάνερη στα μάτια των γερόντων, που φεύγουν κάθε μέρα από κοντά μας θλιμμένοι κι απροστάτευτοι, γνωρίζοντας καλά πια πως γεννήσανε λειψούς ανθρώπους και πολύ χιόνι, που ατέλειωτα θα τους σκεπάζει στους αιώνες. Τα κάλαντα, τα δώρα και οι αγιασμοί δεν πείθουνε κανένα ότι προσφέρουνε αγάπη και παράδοση. Μόνο τα πρόσωπα μερικών παιδιών και μερικών γριών που περιφέρονται θλιμμένες είναι ό,τι διαθέτει ο κόσμος μας, για ν’ αγαπάς τις μέρες τούτες». (Μάνος Χατζιδάκις, Κυριακή 24 Δεκέμβρη 1978. Απόσπασμα από το κεφάλαιο «Η γέννηση του Χριστού και οι αμαρτίες των νεαρών μαθητών όταν παραβιάζουν τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας» – Από τα «Σχόλια του Τρίτου», Εκδόσεις Εξάντας).

Από τότε που τα έγραφε αυτός ο σπουδαίος συνθέτης κι άνθρωπος έχουν αλλάξει πολλά μα κι άλλα τόσα έχουν μείνει τραγικά ίδια και χειρότερα. Υπάρχει όμως μια ελπίδα (ή έτσι τουλάχιστον θέλω να εύχομαι και να ελπίζω), η οποία έρχεται δυστυχώς από την οικονομική δυσχέρεια από την αναγκαστική μείωση της κατανάλωσης. Ίσως ήρθε η ώρα που η ευχή μας δεν θα είναι η επάρκεια των προϊόντων, αλλά των συναισθημάτων, δεν θα ελπίζουμε να γεμίσει το χριστουγεννιάτικο γεύμα, αλλά οι καρδιές μας.

Αυτά τα Χριστούγεννα κάντε μια αληθινή ευχή για σας και μία για τον κάθε αγαπημένο σας. Οι αληθινές ευχές κρύβουν μέσα τους το νόημα που εμείς θέλουμε να δώσουμε στις γιορτές και να ορίσουμε τι πραγματικά σημαίνουν για μας. Δώστε μικρές και μεστές ευχές που να κρύβουν μέσα τους τη δύναμη της ζωής. Δώστε στον εαυτό σας την ελπίδα να πιστέψει σε κάτι μαγικό, που όμως πηγάζει από μέσα του. Αγάπη, πίστη και ελπίδα να είναι τα φετινά σας δώρα, αυτά που θα δώσετε κι αυτά που θα πάρετε!

Ακόμη και οι γιορτινές ετοιμασίες για το χριστουγεννιάτικο γεύμα μπορούν να γίνουν ένα μέσο για να σχετιστείτε με τους υπόλοιπους. Το κλίμα φτιάχνετε όταν όλοι μαζί φροντίζουν για τις σχέσεις τους, ανταλλάζουν συναισθήματα, μοιράζονται σκέψεις και αφήνονται στη μαγεία της αλληλεπίδρασης. Φτιάξτε μαζί τα φαγητά και τα γλυκά σας, δώστε χρόνο στο μαζί κι όχι στο αποτέλεσμα. Κι αν δεν προλαβαίνεται γιατί δουλεύετε ως αργά ή τα χρήματα σας δεν επαρκούν, δημιουργήστε τις δικές σας ευκαιρίες για το ΜΑΖΙ.  Βγείτε από τα δεσμά του life style, της κατανάλωσης, των κοινωνικών «πρέπει» και σπάστε ως γούρι, αντί για ρόδι, μία καταπιεστική παράδοση: αν μια γιορτινή παράδοση δεν είναι πλέον λειτουργική βγάλτε την από τη ζωή σας και  αφήστε την στους χώρους της μνήμης. Οι οικογενειακές παραδόσεις, για παράδειγμα, μπορεί να λειτουργούν ως ένα αόρατο νήμα που σας κρατούν προσκολλημένους και δεν σας επιτρέπουν να φτιάξετε τις δικές σας αναφορές.

Γράφω αρκετή ώρα και δίπλα μου πλέον κάθονται τρεις γυναίκες και ένα μικρό παιδί. Το παιδί μιλάει δυνατά και η μαμά του το μαλώνει, «μη φωνάζεις του λέει, δεν είσαι μόνος σου στο μαγαζί» μα το παιδί είναι χαρούμενο και το δείχνει, είναι σαν να του λες «μην είσαι χαρούμενος, γιατί αυτό μπορεί να ενοχλεί τους άλλους». Και ίσως αυτή είναι η αλήθεια, η χαρά των παιδιών μπορεί να είναι ενοχλητική, γιατί μας θυμίζει την αγνότητα της παιδικής ψυχής. Αυτηνής που αυτές οι μέρες συμβολικά μας καλούν να ξαναβρούμε. Να βρούμε μέσα μας το εσωτερικό παιδί, να το φροντίσουμε, να του δώσουμε αγάπη και συντροφικότητα.

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν: Υπάρχει επάρκεια συναισθημάτων και πόσο κοστίζει το χριστουγεννιάτικο κλίμα;

Χριστούγεννα (μοίρασμα συναισθημάτων) - αξία ανεκτίμητη!!!