Από τα καφενεία στα internet cafe

Η λειτουργία των internet cafe είναι μια συνέπεια της μετάλλαξης των κοινωνικών σχέσεων. Από μόνα τους δεν ενοχοποιούνται για τίποτα, παρά δείχνουν την μεταστροφή των νέων σε πιο μοναχικούς διαύλους επικοινωνίας. Οι νέοι άνθρωποι απηυδισμένοι από το κοινωνικό μοντέλο της παιδοκεντρικής οικογένειας, που ήθελε ένα παιδί σχεδόν μηχανικά εστιασμένο στην εργαλειακή μάθηση και τη στείρα γνώση, και απηυδισμένοι από τις πολύωρες ανούσιες δραστηριότητες, και ταυτόχρονα ευάλωτοι και δίχως τις κατάλληλες εμπειρίες και δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας, «αναγκάστηκαν» να υιοθετήσουν ένα τεχνολογικό μοντέλο επικοινωνίας που τους επέτρεπε να «αλλάξουν» τον κόσμο γύρω τους.

Το ίντερνετ δημιούργησε ένα συμβολικό χώρο για να μπορέσουν τα παιδιά και οι νέοι να απαλλαγούν από την βάσανο της γκρίζας πραγματικότητας, μιας πραγματικότητας που σε πολλές περιπτώσεις σκοτώνει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Επέλεξαν βέβαια ένα μέσο που ενώ σου επιτρέπει να είσαι δημιουργικός, σου αφαιρεί την κοινωνικότητα. Έτσι, ο σημερινός νέος επιλέγοντας τη μοναχικότητα του διαδικτύου, και μάλιστα σε ένα κοινωνικό – δημόσιο χώρο, όπως τα ίντερνετ καφέ ζει μια σχιζοειδή κατάσταση. Έχει την δυνατότητα να δημιουργεί φανταστικούς κόσμους και να συναλλάσσεται δίχως να επικοινωνεί.

Τα παιδιά και οι έφηβοι «εργάζονται» στις σχολικές και παρασχολικές δραστηριότητες κυρίως για να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο αύριο παρά για να ενισχύσουν και να θωρακίσουν την προσωπικότητά τους ή να χαρούν και να μάθουν μέσα από τις εμπειρίες τους. Καταφέρνουν έτσι να ζουν μια σχιζοειδή κατάσταση ξένη προς τα παιδιά τα οποία αντιλαμβάνονται τη ζωή τους κυρίως στο εδώ και τώρα, με αποτέλεσμα κυρίως τον ετεροπροσδιορισμό τους από τους γονείς και τα κοινωνικά πρότυπα και την μετέπειτα αδυναμία αυτονόμησής τους. Πάνω σε αυτή την συνθήκη ξεφυτρώνουν διάφορες συμπεριφορές (όπως η εξάρτηση από το διαδίκτυο) που υιοθετούν προκειμένου να ανακουφιστούν από την ένταση της πραγματικότητας, από την «εργασία» (σχολείο, φροντιστήριο, κλπ) δίχως νόημα.

Από την άλλη παρακολουθούμε πως και οι ενήλικες δεν αποτελούμε καλύτερα πρότυπα.

Ο παραδοσιακός καφενές, σύμβολο ξεκούρασης, ανατροφοδότησης, κοινωνικής συναναστροφής, ανταλλαγής εμπειριών, διάδοσης νέων κτλ προσδιόριζε την εποχή όπου παρά τον μόχθο και τις ιδιαίτερα δύσκολες οικονομικές συνθήκες οι άνθρωποι βρίσκανε το χρόνο να αναπαυθούν και να ασχοληθούν με ζητήματα κοινωνικής συναναστροφής στην ανάπαυλα της δουλειάς τους. Σήμερα ο εργώδης ρυθμός της καθημερινότητας δεν επιτρέπει στον εργαζόμενο να αναπαυθεί ουσιαστικά, μιας και έχει καταφέρει να μεταφέρει τον αγχωτικό και εντατικό ρυθμό της εργασίας και κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου. Έτσι μετά την εργασία παρατηρούμε συνήθως δύο καταστάσεις : ή την συνέχιση των εντατικών ρυθμών της εργασίας (τρέχοντας πίσω από διάφορες υποχρεώσεις) ή την πλήρη – όταν αυτό επιτρέπεται από τις υποχρεώσεις – αποχαύνωση βλέποντας τηλεόραση στον καναπέ του σαλονιού.     

Ε!!! η τηλεόραση έγινε ίντερνετ και μάλιστα βγήκε από το σπίτι (ίντερνετ καφέ) όπως βέβαια και η τηλεόραση έγινε το φετίχ κάθε ταβέρνας ή καφενείου.

Και στις δύο περιπτώσεις δημιουργούνται αφενός πολλά ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα και αφετέρου οι άνθρωποι οδηγούνται σε τυποποιημένες δραστηριότητες όπου επιλέγουν πάντα οι άλλοι για μας - όπως συνέβη με την προηγούμενη γενιά - και στην ψευδαίσθηση ότι δημιουργούν μια πραγματικότητα (εικονική δηλαδή) όπως συμβαίνει στην τωρινή γενιά, την γενιά της πληροφορικής.

Γεγονός παραμένει ότι η «συνδεδεμένη» γενιά δεν χαλαρώνει ποτέ και δεν αξιοποιεί τον χρόνο της για  πνευματική, ψυχική και ηθική καλλιέργεια, για ανάπτυξη της επικοινωνίας, για ενασχόληση με σύνολα και ομάδες που προάγουν την κοινωνική συνοχή και τέλος για  σωματική ξεκούραση.

Αυτή η "χαλάρωση" αποτελεί βασική βιολογική ανάγκη του ώριμου ανθρώπου για την ισορροπία και τόνωση του ψυχοσωματικού του οργανισμού, φανταστείτε πόσο ιδιαίτερη σημασία έχει για τα παιδιά. Παιδιά τα οποία είτε κουράζονται υπερβολικά από τα διάφορα μαθήματα, φροντιστήρια και γενικότερα από το ατελείωτο κυνήγι γνώσεων, είτε από τις ατελείωτες ώρες που είναι συνδεδεμένοι (σε αυτή την δεύτερη περίπτωση έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις όπου οι νέοι παραμένουν ακόμη και για ημέρες συνεχόμενα συνδεδεμένοι με το ίντερνετ). Αυτό το κουρασμένο παιδί δεν έχει πολλές δυνατότητες και ευκαιρίες που θα του επιτρέψουν να καλλιεργήσει σωστά την ατομικότητά του και τον χαρακτήρα του για να γίνει ελεύθερος και δημιουργικός.

Το ίντερνετ λοιπόν, ενώ έχει πολλά πλεονεκτήματα – τα οποία πολλάκις χρησιμοποιούνται από τη νέα γενιά, η οποία προσπαθεί να χτίσει μια αντισυστημική ασπίδα (αυθόρμητες κινήσεις και συλλογικότητες που επιδιώκουν την διαμαρτυρία, τη συνεύρεση και την αλλαγή) - οδηγεί από την άλλη σε πολλές περιπτώσεις τους νέους ανθρώπους σε μοναχικούς και επικίνδυνους για την κοινωνικοποίησή τους δρόμους. Όπως ακριβώς συνέβη και με την καταστολή των κινημάτων που προέκυψαν τον Μάη του 1968. Εκεί το ρόλο του ίντερνετ έπαιξε η ηρωίνη, γύρω από την οποία φτιάχτηκε μια κοινωνική κατασκευή πως η χρήση της είναι αντισυμβατική και αντισυστημική, ενώ το μόνο που κατάφερε είναι να αποπροσανατολίσει τους νέους, τόσο από τους κοινωνικούς αγώνες όσο και από τις προσωπικές  επιδιώξεις.

Οι νέοι άνθρωποι λοιπόν που στοιβάζονται στα ίντερνετ καφέ, που δεν επικοινωνούν με τα μάτια και το σώμα, κάτι θέλουν τα μας πουν. Είναι μάρτυρες μιας κοινωνικής πραγματικότητας που ανέθρεψε τον ατομισμό και την αποξένωση. Μιας κοινωνίας που έπνιξε την φαντασία και την δημιουργικότητα των παιδιών και των νέων ανθρώπων.

Αυτοί οι νέοι άνθρωποι προσπαθούν απεγνωσμένα και αυτοκαταστροφικά να φτιάξουν διαφορετικές συλλογικότητες ανθρώπων. Δεν ξέρουν τον τρόπο, μας υποδεικνύουν όμως την κατεύθυνση και θα πρέπει να τους ακούσουμε. Ιδιαίτερα σήμερα που το κοινωνικό τοπίο το επιβάλλει…