Το βιβλίο που μιλάει

(με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου "το σώμα που μιλάει" της Susana Noemi Abigador)

Η σωματική έκφραση είναι μια αυτονόητη, βιολογική διαδικασία. Μια αυθύπαρκτη ικανότητα του σώματος να διεργάζεται εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα σε δύο κατευθύνσεις: την λειτουργία του και την επικοινωνία με το περιβάλλον. Το σώμα είναι μέρος μιας ολότητας επιφορτισμένο με την κοινωνική ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία και επαφή. Δεν θα είχε λοιπό λόγω ύπαρξης ένα τέτοιο βιβλίο, ούτε θα μιλούσαμε, επομένως, για σεμινάρια σωματικής έκφρασης αν πρώτα ο πολιτισμός μας δεν είχε καταφέρει να ενοχοποιήσει την σωματική επαφή και να μειώσει τις δεξιότητες επικοινωνίας.

Ο ενήλικας άνθρωπος έχει την δυνατότητα να επικοινωνεί με τους συνανθρώπους του με πολλούς τρόπους: με τον λόγο, τη γραφή, το γέλιο, τις κραυγές, τις εκφράσεις του προσώπου, τις κινήσεις, τις μυρουδιές, την σωματική επαφή, κ.α. Όλα αυτά, συμπυκνώνονται στην έκφραση «έρχομαι σε επαφή με κάποιον άνθρωπο». Το σώμα λοιπόν είτε με το άγγιγμα, είτε από απόσταση καταφέρνει να εκπέμπει μηνύματα, να εκφράζεται, να μιλά.

Αυτή την απλή αλήθεια μας μεταφέρει με πολύ εύγλωττο τρόπο το βιβλίο της Susana Noemi Abigador.

Ένα βιβλίο που νιώθεις πως το ακούς να «μιλάει», να αφηγείται σαν τη γιαγιά που υφαίνει παραμυθητικούς λόγους που σε συνεπαίρνουν σε άλλους κόσμους.

Η Σουσάνα μας μαθαίνει σιγά, σιγά ξεχασμένους τρόπους που είχε το σώμα μας να λέει αλήθειες. Γιατί από το σώμα δεν μπορείς να κρυφτείς, όπως με τις λέξεις. Είναι αυθεντικό και πάνω του αποτυπώνονται όλες οι σκέψεις και τα συναισθήματα που κουβαλάμε. Είναι η οδός που αυτά θα μιλήσουν, η διέξοδός τους προς την σύνθεση. Ο καθρέπτης της ψυχής μας.

Το βιβλίο μας «μαθαίνει» πώς να ακούμε το σώμα μας και πώς να το φροντίζουμε. Μας μαθαίνει να αξιοποιούμε τα μηνύματα που στέλνει. Να κατανοούμε, να χαλαρώνουμε και να επικοινωνούμε.

Το βιβλίο νιώθεις να σε αγγίζει, να σε πιάνει από το χέρι και να σε καθοδηγεί σε μονοπάτια αυτοσυνειδησίας. Νιώθεις να σε συντροφεύει και να σου ζεσταίνει τις αισθήσεις σου.

Ειδικά αν έχεις γνωρίσει τη Σουσάνα από κοντά, έχεις μιλήσει μαζί της, την έχεις αγγίξει, τότε το βιβλίο έχει ένα μαγικό τρόπο να επαναλαμβάνει τις συναισθηματικές φορτίσεις που έζησες μαζί της, σαν να την έχει εκεί δίπλα σου.

Ένα βιβλίο σαν κι αυτό, είναι λοιπόν χρήσιμο, διότι έχουμε ξεχάσει να συνομιλούμε με το σώμα μας –ακόμη κι αν το γυμνάζουμε (γιατί η σωματική έκφραση δεν είναι το καλογυμνασμένο σώμα, αλλά η σχέση που έχουμε μαζί του). Απόρροια αυτής της λήθης είναι το σώμα μας να μιλάει όλο και πιο δυνατά, να φωνάζει, να ουρλιάζει, μήπως και το ακούσουμε. Έτσι νοσεί, μας πονά, σαν να μας δείχνει επιδεικτικά με το δάκτυλο τον δρόμο που έχουμε χάσει.

Αυτά συμβαίνουν όταν δεν ακούμε το σώμα μας!!!

Γιατί το σώμα μιλάει, όμως ποιος το ακούει; Συνήθως προσπαθούμε να προσεγγίσουμε τη γνώση διανοητικά, εγκεφαλικά, ερμηνεύοντας τα φαινόμενα που βρίσκονται έξω από εμάς. Έτσι δεν διαβάζουμε τα σημάδια που αποτυπώνονται στο σώμα μας, δεν ακούμε τις συγκινήσεις που αναδύονται από αυτό, δεν το θρέφουμε. Κι αυτό αναγκάζεται όχι μόνο να μιλάει, αλλά πολλές φορές να  ουρλιάζει, να αυτοκαταστρέφεται.

Υπάρχουν πολλά σχετικά παραδείγματα. Καταρχήν εμείς οι ίδιοι μπορεί να χρησιμοποιήσουμε το σώμα μας σαν ένα τεράστιο καμβά, όπου θα αφήσουμε τα σημάδια της ψυχής μας: μια τέτοια περίπτωση είναι τα τατουάζ, με τα οποία αποτυπώνουμε ανάγλυφα τις επιθυμίες μας και τις απωθήσεις μας. Μια άλλη δραματική περίπτωση είναι η χρήση ναρκωτικών ουσιών, όπου το σώμα γίνεται η κραυγή αγωνίας του ανθρώπου έναντι των αδιεξόδων του. Υπάρχουν ακόμη οι διατροφικές διαταραχές – η νευρική ανορεξία και η βουλιμία. Εκεί το σώμα συρρικνώνεται και τεντώνεται όπως ακριβώς μπορεί να ταλαντεύεται και η ψυχή του ανθρώπου που στέκεται μπροστά στη ζωή χωρίς νόημα.

Οι διατροφικές διαταραχές (ψυχογενής ανορεξία – βουλιμία) είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Η αύξηση όμως της διάδοσης τους στην εποχής μας –που παίρνει τη μορφή «επιδημίας» συνδέεται με τις αλλαγές που έχουν γίνει σε κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο, διαμορφώνοντας το σημερινό τρόπο ζωής και τις αξίες του.

Οι διαταραχές αυτού του τύπου είναι μια ασυνείδητη «επιλογή» του ανθρώπου προκειμένου να ασχοληθεί με το σώμα του. Η παραβίαση των ορίων και των αντοχών του σώματος είναι η απέλπιδα προσπάθεια του να μας παρακινήσει σε εσωτερικές αλλαγές. Φτάνει να το ακούσουμε.

Έτσι θα έλεγα πως το βιβλίο είναι ένα τελετουργικό σύμβολο μετάβασης σε ένα νέο υπαρξιακό μοτίβο ζωής, όπου το σώμα εντάσσεται στην ολότητα του ανθρώπινου υποκειμένου. Και μάλιστα, δεδομένου πως αυτό που χαρακτηρίζει τη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι η εξάλειψη της τελετουργίας από τη ζωή των ανθρώπων, κατανοούμε τη μεγάλη σημασία μιας πρότασης ζωής που έρχεται μέσα από τη μεθοδολογία της σωματικής έκφρασης. Οι ασκήσεις σωματικής έκφρασης και Danza Vital αποτελούν το έναυσμα –την τελετουργία- για την μετάβαση σε μια ποιο συνειδητή ζωή.  

Είναι καιρός λοιπόν να ξαναανταμώσουμε με το σώμα μας.